چرا باید در دوره پرورش معامله گر حرفه ای بورس کالا شرکت کنم؟!

بورس کالای ایران

بازار  کالاهای پایه در بخش های مختلف صنعتی، پتروشیمی و کشاورزی در ایران همواره با محدودیت ها و دشواری های ساختاری زیادی روبرو  بوده و  بخش عمده ای از این مشکلات مربوط به عدم استفاده از ابزارهای نوین اقتصادی  و ساختار نامناسب و ناکارآمدی  بازار می باشد که با وجود تلاش های بسیار انجام شده بازهم  شاهد عدم بازدهی مناسب و عدم حصول نتایج مورد انتظار در این بخش بوده ایم.

به گونه ای که علی رغم صرف هزینه های بسیار توسط دولت برای تنظیم بازار و تعیین قیمت نهاده ها و محصولات، در بخش تولید و توزیع و در پی آن مصرف کنندگان همواره  با مشکلاتی مانند نوسان کاذب قیمت ها ، عدم امکان مدیریت ریسک ، فقدان یک نظام قیمت گذاری شفاف و نظامی ناظر بر حسن انجام تعهدات طرفین در معامله و عدم وجود سیستم جمع آوری اطلاعات جهت اطلاع رسانی به بازار و تصمیم گیری های مطلوب و عدم امکان همکاری بخش های تولیدی و بازرگانی مواجه بودیم .

تاریخچه بورس کالای ایران

نیاز به ایجاد بازاری متشکل و سازمان یافته برای تقابل آزاد عرضه و تقاضا و دستیابی به اثرات مثبت این مهم در اقتصاد تولید و مصرف، دولت و مجلس شورای اسلامی را بر آن داشت تا بستر قانونی لازم جهت تاسیس و راه اندازی بورس های کالایی را در ایران فراهم سازند. در این راستا با تصویب بند (ج) ماده (۹۵) قانون برنامه سوم و بند (الف) قانون برنامه چهارم ، شورای عالی بورس موظف به تشکیل و گسترش بورس های کالایی در ایران گردید .

در پی این امر، بورس فلزات در شهریور ماه سال ۸۲ به عنوان اولین بورس کالایی کشور فعالیت خود را آغاز کرد و پس از آن نیز بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال ۸۳ شروع به فعالیت نمود. سپس بر اساس مصوبه شورای عالی بورس و قانون جدید بازار اوراق بهادار در آذر ماه سال ۸۵ موجبات تشکیل شرکت بورس کالای ایران با ادغام بورس فلزات و کشاورزی فراهم شد و پس از پذیره نویسی و برگزاری مجمع عمومی شرکت بورس کالای ایران از ابتدای مهر ماه سال ۸۶ فعالیت خود را آغاز کرد. شرکت بورس کالای ایران برای اولین بار در سال ۱۳۹۰ در بازار پایه فرابورس ایران پذیرش شد و اکنون در تابلو اول بورس تهران مورد معامله قرار میگیرد.

ارکان شرکت بورس کالای ایران

ارکان شرکت بورس کالای ایران ( سهامی عام ) عبارتند از:

•  مجامع عمومی
•  هیات مدیره
•  مدیر عامل
•  بازرس/حسابرس

 شرکت توسط هیات مدیره ای غیر موظف مرکب از هفت شخص که توسط مجمع عمومی عادی با توجه به اساسنامه، قانون تجارت و مقررات برای مدت دو سال انتخاب می شوند، اداره می شود.

انواع قراردادها و معاملات در بورس کالا

قرارداد نقدی

قراردادی است که براساس آن، پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای ( اتاق پایاپای یکی از ابزارهای مهم بورس کالای ایران است که وظیفه آن تسویه و تضمین معاملات است ) انجام می‌شود. در ابتدا مشخصات عرضه از طریق اطلاعیه عرضه به فعالان بازار اعلام شده و پس از آن متقاضيان حائز شرایط، برای خرید کالا رقابت نموده و در صورت موفقيت در رقابت، قرارداد معامله نقدی بين خریدار و فروشنده منعقد میگردد.

معاملات کشف پریمیوم

این قرارداد به گونه ای است که در آن معامله گران نسبت به خرید و فروش کالا در یک یا چند تاریخ مشخص در آینده با قيمتی که بر اساس فرمول مشخص شده است توافق می کنند. در قراردادهای کشف پریميوم یک قيمت مبنا (به عنوان مثال قيمت محصول در یکی از بورس های جهانی) برای استعلام قيمت در سررسيد در اطلاعیه عرضه اعلام شده و خریداران تنها بر روی صرف و یا کسر قيمت نسبت به قيمت مبنا، باهم به رقابت می پردازند

قرارداد سلف

قراردادی است که براساس آن، کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می‌گردد. در این معاملات فروشنده متعهد می شود در زمان مشخصی در آینده کالا را به خریدار تحویل دهد. قراردادهای سلف نيز مانند قراردادهای نقدی به صورت تسویه نقدی یا اعتباری و یا ترکيب این دو امکان پذیر است .

بازار مناقصه

در این روش، متقاضی مشخصات تقاضای خود را در قالب اطلاعیه مناقصه به بورس تحویل نموده و این اطلاعیه در صورت پذیرش بورس منتشر می شود، سپس طی فرآیند حراج، عرضه کنندگان کالا با یکدیگر رقابت کرده و عرضه کنندهایی که پایين ترین قيمت پيشنهادی را ارایه کرده، برنده رقابت خواهد بود.

 تالار حراج باز

روش انجام معامله در تالار حراج باز مانند سایر تالارها است با این تفاوت که زمان حراج در صورت ثبت سفارش با قيمت بالاتر از سفارش موجود، به مدت زمانی که ناظر از قبل اعلام کرده است تمدید میگردد و حراج تا آنجا ادامه می یابد که خریدار دیگری بالاتر از قيمت سایر خریداران اقدام به ثبت نرخ نکند، لذا پس از پایان زمان اعلام شده از آخرین سفارش خرید ارسال شده، حراج خاتمه یافته و برنده حراج مشخص میگردد .

قرارداد نسیه 

قراردادی است که براساس آن، کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می‌گردد .در این روش پرداخت وجه در سررسيد مشخص در آینده صورت میگيرد، اما کالا در زمان عقد قرارداد تحویل داده میشود.

قرارداد آتی

قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوند مبلغی را به ‌عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می‌شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند.

قرارداد سلف استاندارد

قراردادی است که براساس آن عرضه‌کننده مقدار معینی از دارایی پایه را مطابق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دورة تحویل به خریدار تسلیم نماید. خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد موضوع مواد ۲ و ۳ دستورالعمل اجرایی معاملات سلف استاندارد، به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل به اختصار قرارداد سلف استاندارد نامیده می‌شود.

قرارداد اختیار معامله

قرارداد اختیار معامله قراردادی است که در آن یک طرف، اختیار(حق) خرید و یا فروش کالایی را از طرف دیگر خریداری می کند. قرارداد اختیار معامله به دو نوع کلی اختیار خرید  و اختیار فروش  تقسیم می‌شود. در هر کدام از این دو نوع قرارداد، دو طرف خریدار و فروشنده با یکدیگر وارد معامله می‌شوند.

صندوق های کالایی

صندوق كالايي قابل معامله(ETC)  یکی از ابزارهای مالی نوین هستند که به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهند که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینه های حمل و نقل، انبارداری و خسارت های احتمالی آن، اوراق این صندوق‌ها را خریداری نمایند. با خرید این اوراق، سرمایه‌گذار در عین داشتن مالکیت کالای موردنظر، مسئولیت نگهداری ازآن کالا را بر عهده ندارد. به عبارت دیگر، این صندوق‌ها بخش قابل ملاحظه ای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایه گذاری در کالایی خاص اختصاص می دهند و علاقه مندان به سرمایه گذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوق ها می کنند.

گواهی سپرده کالایی

بر اساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تایید بورس صادر می‌گردد.

انواع بازارها در بورس کالای ایران

بازار فیزیکی

در این بازار چهار گروه کالایی اصلی محصولات صنعتی و معدنی، محصولات پتروشيمی، فرآورده های نفتی و محصولات کشاورزی مورد معامله قرار می گیرند . روش های معاملاتی در این بازار شامل چهار نوع قرارداد نقدی، نسيه، سلف و کشف پریميوم است که به سه روش نقدی، اعتباری و روش ترکيبی ( نقدی/ اعتباری) تسویه می شوند

بازار فرعی

معاملات بازار فرعی بورس کالای ایران همانند بازار فيزیکی انجام می گيرد، با این تفاوت که در آن کالا هایی مورد معامله قرار میگيرند که به دليل عدم دارا بودن ویژگی تداوم عرضه یا استانداردپذیری، امکان پذیرش و معامله در بازار اصلی معاملات کالاهای فيزیکی بورس کالای ایران را دارا نيستند . براساس دستورالعمل بازار فرعی بورس کالای ایران، اموال غيرمنقول و کالاهایی که طبق مقررات، شرایط پذیرش در بازار معاملات کالای فيزیکی را از دست می دهند نيز از جمله کالاهایی هستند که امکان معامله در بازار فرعی بورس کالا را دارند.

بازار مشتقه

ابزارهای تعریف شده در این بازار عمدتا با هدف مدیریت ریسک نوسان قيمت طراحی شده اند . دو ابزار مشتقه اصلی یعنی قرارداد آتی و قرارداد اختيار معامله که متعارف ترین ابزارهای جهانی مدیریت ریسک به شمار می روند در بورس کالای ایران معرفی شده است که به صورت پيوسته و روزانه مورد معامله قرار میگيرند.

بازار مالی

برخی از ابزارهای تعریف شده در بورس کالای ایران با رویکرد تأمين مالی طراحی شده است. بخش های اقتصادی مختلف با به کارگيری این ابزارها قادر خواهند بود تأمين مالی گسترده تر و کم هزینه تری را برای خود فراهم اورند . همچنين این ابزارها به گونه ای طراحی شده است که سرمایه گذاران بيشتری را به سوی بازارهای کالایی جذب کنند .

برخی از مخاطبان دوره جامع پرورش کارشناس و معامله گر حرفه ای بورس کالا عبارتند از: 

اساتید دوره آموزشی