پاسخ به ۲۵ سؤال رایج فعالین بازارسرمایه در شرایط کنونی

یکی از تاثیرات آن ، محدود شدن میزان نقدشوندگی است. البته اگر دقیق تر نگاه کنیم اختلاف زیادی هم وجود ندارد(با زمانی که دامنه متقارن بود). بعضی مواقع بازی گردانان سهم نسبت به صفِ فروشی که آن نماد دارد کار خودش را انجام میدهد. البته اخیراً شاهد بودیم که در بعضی نماد ها بازی گردانان کار خود را به درستی انجام نداده اند. بعضی مواقع ما فریب شاخص کل را میخوریم. از آن جا که شاخص کل نماد های بزرگ را شامل میشود اگر منفی باشد ، فقط درباره ی شاخص های بزرگ به ما اطلاعات میدهد در صورتی که امکان دارد شاخص هم وزن مثبت باشد.

ما یک p/e داریم که p/e بدون ریسک است که این p/e همان سودی است که در سپرده های بانکی یا اوراق یا صندوق های درآمد ثابت به سپرده گذارها داده می شود. ما زمانی که سود بانکی ۱۵، ۱۸ یا اوراق ۲۰ درصد را شاهدیم، طبیعتا داریم با نرخ ۵p/e یا ۶ و p/e بدون ریسکمان آن را می سنجیم.از این طرف در بازار سرمایه ما ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک را می بینیم یا حتی همان ترسی که در بازار وجود دارد را مشاهده میکنیم لذا بازار سرمایه اگر نتواند برای منِ سرمایه گذار افق خودش را شفاف کند واضح است که من بعنوان سرمایه گذار به سمت p/e بدون ریسک خواهم رفت. پس ما انتظار نداریم در شرایط فعلی پول وارد بازار شود بلکه بالعکس.اگر پول وارد بازار سرمایه شود طبیعتا آن موقع روند بازار می تواند شرایط بهتری بگیرد یعنی کسی که بازار ساز است کسی که تصمیم گیرنده است بیاید با تعیین قوانین و مقررات و سازو کارهایی که می تواند اعتماد سازی به بازار را برگرداند تلاش کند که این پول هایی که الان در سپرده ها قرار گرفتند بیایند و در سهام قرار بگیرند ببینید من زمانی می روم و پولم را در بانک سپرده می کنم که نسبت به بازار های دیگر اعتماد نداشته باشم اما اگر بدانم شرایطی در بازار سرمایه ایجاد می شود که من بتوانم سودی بالاتر از سود بانکی کسب کنم و ریسک زیادی متحمل نشوم خیلی واضح است که من هم تمایل پیدا می کنم که سهام بخرم.

از نظر بنده ما شاهد ریزش دیگری در بازار خواهیم بود. این ریزش میتواند در اسفند ماه یا در اوایل سال آینده رخ بدهد. بعد از این ریزش میتوانیم انتظار رشد قابل قبولی را داشته باشیم. تصمیماتی که در ۳ اسفند رخ میدهد ، تصمیماتی که در حوزه ی FATF گرفته میشود و یا هر اتفاق دیگری بر روی بازار سرمایه تاثیر میگذارد.

رقمی حدود هشتاد هزار میلیارد تومان در شش ماه اول سال توسط حقوقی ها خروج نقدینگی داشته ایم. در شش ماه دوم رقمی حدود بیست و هشت هزار میلیارد تومان خرید سهام داشته ایم. همانطور که قابل مشاهده است حقوقی ها سهم هایی را فروخته اند و همان سهم ها را در قیمت پایین تر خریده اند. البته زمانی این اتفاق افتاد که نماد ها شصت الی هفتاد درصد تغییر پیدا کرده اند. البته این اتفاق شامل همه ی حقوقی ها نمیباشد. این اتفاق عادی است و حتی در افراد حقیقی هم رخ میدهد. اما متاسفانه در وضعیت حال حاضر بازار ، منفی بودن سهمی بر روی افراد خیلی تاثیر میگذارد.

بانک ها اصولاً دارایی های غیر مولد دارند و سعی میکنند سپرده پذیری با نرخ بهره ی بالا داشته باشند. طبیعتاً هنگامی که نرخ بهره در بانک بالا باشد ما شاهد خلق نقدینگی خواهیم بود و در نهایت باعث میشود دچار تورم شویم. وقتی که نرخ بهره پایین برود ما شاهد کاهش نقدینگی میشویم و سرمایه گذاران به سمت بازار های کالایی میروند و دوباره تورم افزایش پیدا میکند. پس این موضوع مانند شمشیر دو لبه میباشد و باید با احتیاط با آن برخورد کرد. پس بانک مرکزی نیز باید سیاست گذاری هایی را در پیش بگیرد که بتواند این اوضاع را کنترل کند.
همه ی این ها به این بستگی دارد که بانک ها تصمیم بر چه دارند. امکان دارد زمانی به سپرده گذاران خود ، خدماتی به نرخ بهره پایین بدهند که در این صورت سرمایه گذاران بر روی آن بانک متضرر میشوند و بالعکس.

در این بودجه تلاش شد تا نرخ ارز از ۴۲۰۰ تومان به محدوده ی ۱۷ هزار تومان تغییر پیدا کند. اما اصلاحیه ای مجلس داد كه همچنان نرخ کالاهای اساسی دلار ۴۲۰۰ تومان است. البته مشکل ما نسبت به خود کالای اساسی نیست بلکه به اتفاقی که در پیرامون آن رخ میدهد است. در سال گذشته تلاش شد تا این کالا ها با نرخ ۴۲۰۰ به دست مردم برسد اما متاسفانه این اتفاق رخ نداد و کالا ها با این نرخ به دست مردم نرسيد. البته همین انتقال ارز به محدوده ی ۱۷ هزار تومان نیز تورم زا است. با توجه به اینکه قدرت خرید مردم بسیار پایین آمده است نباید انتظار کشش بیشتر از مردم را داشت و باید تلاش بر این باشد که بازار ها تورم زا نباشند.

قانون گذار با تصویب این طرح نسبت به سهامداران بازارپایه کم لطفی کرد. برای بازار پایه زرد دامنه نوسان ۳ است و دارنده این سهم ها شانس کمتری پیدا می کند چون در زمان ضرر هر دوی سهم های سرمایه گذار(بازار پایه و دیگر سهم ها) ۲% ضرر می خورند اما در زمان سود ان نمادی که در بازار فردی خریده در شرایط ایده ال ۶% می تواند سود کند و نماد های بازار پایه ۳ % می تواند سود کند.

ما انتظار داریم که در ابتدا رشدی رخ دهد و بعد از آن رشد میتوانیم تصمیم بگیریم که چه ریزشی خواهیم داشت.

در حال حاضر مشکل ما شرکت ها نیست. همانطور که قابل مشاهده است در حال حاضر بعضی شرکت ها در این بازار در حال سود دادن میباشند. بازار ما از دو عامل نبود نقدینگی و عدم اعتماد به بازار رنج میبرد. هر زمان ریسک بازار کاهش بیابد که ترس سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری را کاهش دهد ، سرمایه گذار میتواند در بین نماد های بازار ، نمادی را انتخاب کند و از آن حمایت کند.

نرخ نامه ای که برای پالایشی ها در تابستان داده شد باعث شد تا این شرکت ها نرخ خوراکشان بر مبنای نفتی که فروش میرود باشد. اهرم سود آوری شرکت های پالایشی با افزایش یا کاهش نرخ خوراک ، یا تخفیفی که به آنها داده میشود و یا قیمت گذاری که در محصولات صورت میگیرد بر بروی قیمت آن ها تاثیر میگذارد. مثلا پالایش نفت اصفهان در شش ماه اول سود آوری خوبی داشت اما با تغییراتی که رخ داد ، تغییرات در این نماد در سه ماه پاییز برابر شد با شش ماه اول سال. پس این اهرم ها بر روی قیمت پتروشیمی ها بسیار تاثیر گذار است.

تعریف ها از دستکاری متفاوت است. در بعضی مواقع دستکاری به صورت واضح رخ میدهد یعنی از بالا تا پایین سهم ها فروش میرود. اما زمانی دستکاری ها از بیرون و به صورت نامحسوس رخ میدهد. اتفاقاتی که در سال گذشته رخ داد مشمول دستکاری بازار میشود. البته حقیقی ها نیز به بخش هایی از این ریزش دامن زدند ولی این دامن زدن برای جلوگیری از ضرر خود افراد حقیقی بوده. اما باید ببینیم که چه عواملی باعث شد تا حقیقی ها به این سمت حرکت کنند.

در حال حاضر ما نمیتوانیم برای دولت محدوده مشخص کنیم. البته که دستکاری هایی رخ داد و این دستکاری ها باعث شد تا نظم طبیعی بازار از بین برود.

جدا میکنند. خیلی از سهم های کوچک صف خرید بودند که یا سقف های مرداد و تیر ماهشان را پس گرفتند یا به ان سقف ها نزدیک شدند یعنی در خیلی از این سهم ها ضرر سهام دار ها خیلی از سهم های بزرگ بازار است خیلی از سهم ها در نمادهای حاشیه بازار هم وزن هستند الان نزدیک به سقف قبلی هستند و ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین میخرند بعضی ها الان در مسیر صعود هستند وبعضی ها از سقف ها حتی رد شدندیعنی بالای سقف معامله می شوند.

بازار سرمایه یعنی عرضه و تقاضا.در هر جایی که ارزندگی وجود داشته باشد پول می اید به سمت صف خرید و هر جا که وجود نداشته باشد به سمت صف فروش می رود. پس جداسازی بازار ها یعنی مدام محدودسازی صورت می گیرد. هیچ گونه محدود سازی برای میان مدت و بازار سرمایه مفید نیست.با جداسازی، ارزش معاملات از حالت فعلی که هست کمتر خواهد شد و طبیعتاً این موضوع بعداً معایبش را بروز می دهد.

کوتاه مدت یا چشم انداز یک ساله و بلند مدت ۵ ساله تعریف می شود. در بازار سرمایه با توجه به اینکه یک بازار سیاسی است و تصمیم دولت بر بازار تاثیر گذار است ما نگاه بلند مدت را با توجه به دوره ۴ ساله ریاست جمهوری بین ۱تا ۴ سال می دانیم چون با تغییراتی که در دولت اتفاق می افتد و با این تغییرات دستورالعمل ها، نگاه ها و بخشنامه ها تغییر می کند و این موضوع برای بعضی از صنایع سود اور و برای بعضی زیان اور خواه بود (مثل مالیات).از ۲ ماه تا یکسال هم نگاه میان مدت است.

روندها باید طی شوند. از نظر اصلاحی. اصلاح باید رخ دهد. در کل روند نمیتوانیم تغییر دهیم وسهمی که قرار است اصلاح کند باید اصلاح مورد نظر خود را انجام دهد لذا فقط زمان را تغییر می دهیم پس بعنوان مثال ۲۰ درصد همان است و ما فقط زمان را تغییر دادیم.

نگاه بنیادی نگاه بدی نیست و خیلی خوب است.نگاه بنیادی یک اصل است. در کنار اینکه نگاهمان به نقدینگی است باید نگاه بنیادی هم داشته باشیم که زمان میبرد و ریزش درست می شود و تا ابد نخواهد بود.

الگوهای زیادی وجود دارد و اجازه می خواهم به دلیل مسائل حاشیه ای از این موضوع رد شویم. رشد اخیر شاخص شاخi F و اصلاح بعدی را شاخص G می گیرند و بعد از آن ABC صعودی(موج پنجم) را در نظر میگیرند که اختلاف نطرها وجود دارد ولی همه به هم نزدیکند و ریزه کاری ها فرق می کند.

اعتبار یعنی اهرم شما افزایش یابد. شما با ۲۰ % ضرر ۳۲% از سرمایه تان را از دست دادید در بازار منفی از اعتبار بترسید و اگر قرار باشد ضرر کنید بیشتر ضرر می کنید.

اگر به این معتقد باشیم که بازار روند طبیعی دارد ، حذف دامنه نوسان میتواند کمک کند ولی اگر بر این باور باشیم که بازار روند طبیعی خودش را ندارد حذف دامنه نوسان میتواند بیشتر ضرر وارد کند. دامنه نوسان فقط زمانی میتواند باز شود که فرهنگ این نوع معاملات در بازار جا بیافتد.

شناوری سهام موضوعی است که هم میتواند خوب باشد و هم بد. وقتی با سهامی که شناوری بالایی دارد روبرو هستیم طبیعتاً با حجم بالایی این نماد داد و ستد میشود. این نکته باعث میشود تا نقد شوندگی سهم خوب باشد. یعنی هرموقع که بخواهیم میتوانیم بفروشیم یا بخریم.
زمانی که شناوری سهمی کم باشد طبیعتاً میزان نقدشوندگی آن کاهش میابد و باید برای خرید و فروش آن بیشتر باید وقت بگذاریم.پس در کل شناوری در هر حالتی که باشد میتواند خوب و یا بد باشد.

اگر میتوانید نوسان گیری کنید هیچ مشکلی نیست که در این بازار با نوسان گیری فعالیت کرد. اما اگر نمیتوانیم نوسان گیری کنیم تحرک را کم میکنیم و نماد هایی را که فکر میکنیم در آینده روند خوبی داشته باشد را در کف قیمتی بخریم و بعد از چند ماه آن سهم را بفروشیم.

بستگی به اتفاقات پیش رو دارد ولی پیش بینی میشود که نزول پیدا کند.

ما در شرایط فعلی هم بخشی از نفتمان را می فروشیم پس ما از راه های غیرمتعارف نفت را میفروشیم که باعث میشود یا آن را به قیمت پایین بفروشیم یا در گرفتن دلارش دچار مشکل شویم،حال اگر گشایشی اتفاق بیافتد این راه ها به مسیرهای متعارف تبدیل خواهدشد و بصورت طبیعی نفت،محصولات پتروشیمی و صادرات غیرنفتی را دنبال خواهیم کرد.اما موردی که وجود دارد این است که ما نمیتوانیم رشد دلار را مستقیماً و بصورت تک موردی به تحریم ها ربط دهیم.بعد تحریم شاید دلار کاهش پیداکند اما چقدر؟بر اساس صحبت های رئیس بانک مرکزی،چشم اندازی که برای دلار در نظر گرفته شده نهایتا ۱۸ هزار تومان است آن هم در شرایط برداشته شدن تحریم ها و برگشت آمریکا به برجام یعنی شرایط ایده ال..پس حتی باید روی ۲۰ هزار تومان حساب کنیم.در شرایط فعلی خیلی از سهم های ما با دلار زیر ۲۰ هزار تومان در حال معامله شدن هستند یعنی اینقدر نزول پیدا کرده اند.وقتی دلار بالای ۲۵ هزار تومان معامله می شود از الان نمیتوانیم بگوییم که اوضاع شرکت ها بد می شود.