گزارش مکتوب وبینار مهندس مهدی ساسانی

«بسم الله الرحمن الرحیم»

بررسی شرایط روز بازارسرمایه ایران

(باتمرکزبر تصمیمات اخیرشورای عالی بورس و دامنه  نوسان نامتقارن)

با ارائه مهندس مهدی ساسانی|مدرس،تحلیلگر و کارشناس بازارسرمایه

---

تصمیمات شورای عالی بورس را باید به دو قسمتِ زمان ریاست جناب آقای قالیباف و زمان ریاست جناب آقای دهقان تقسیم کرد.در زمان ریاست دکتر قالیباف ، شورای عالی بورس جلساتی را برگزار میکرد ولی متاسفانه تصميمات دنبال نشده و به حال خودرهاشدند. اما اگر بخواهیم تصمیمات اخیر شورای عالی بورس را بررسی کنیم ، محوری ترین تغییری که رخ داد ، بحث دامنه نوسان نامتقارن میباشد.

دامنه نوسان نامتقارن از کجا آمده؟!

در بازار های مالی ای که محدودیت دارند ، دامنه نوسان مشخص شده است که بازار مالی ایران نیز شامل آن میباشد. دامنه نوسان در بازار مالی ایران تغییرات زیادی پیدا کرده است. زمانی دامنه نوسان بازار بورس و فرابورس با یکدیگر متفاوت بوده ،سپس به دامنه نوسان ۵% تغییر پیدا کرده و در حال حاضر به دلایلی میخواهیم از دامنه نوسان نا متقارن استفاده کنیم یعنی محدوده ی بالا و پایین از برابری برخوردار نيستند.وجود دامنه نوسان به همراه خودش محدودیت هایی را نیز شامل میشود. در بازار های مالی میزان عرضه و تقاضا با یکدیگر در رقابت می باشند پس وجود دامنه نوسان برای خریدار و فروشنده محدودیت هایی را ايجاد مي كند.

پس خودِ فعلِ دامنه نوسان نیز در اینجا به معنی محدودیت می باشد. دامنه نوسان در حال حاضر به شکل ۲%- الی ۶%+ برای بازار بورس و فرابورس است که البته در شورای عالی بورس به تصویب رسیده. این نوع محدودیت نمایانگر این است که تلاش شده تا در کوتاه مدت از ریزش عددی بازار سرمایه جلوگیری شود.

اگر تصمیمات اخیر نسبت به دامنه نوسان را مشاهده کنیم ممكن است تصور كنيم که این تصمیم گیری اشتباه بوده است و حتی همین تغییرات اخیر نیز فقط برای چند روز به بازار کمک کرد. اما اين موضوع را نميتوانيم قضاوت كنيم و بگوییم تصمیمی اشتباه اتخاذ شده است.
در دوره های گذشته و حتی در بازار های بقیه کشور ها زمان هایی وجود داشت که در بازار، دامنه نوسان به هر نوع و شكلي از آن را اعمال کردند. در سال ۱۳۸۲ نیز دامنه نوسان متقارن با هدف اینکه از رشد بی رویه بازار جلوگیری شود اعمال شد.

متاسفانه اتفاقی که از زمستان سال ۱۳۹۸ شروع شد و تا زمستان ۱۳۹۹ ادامه داشته است باعث شده تا در شرایط فعلی قرار بگیریم. متاسفانه در حال حاضر یکی از مشکلات بازار سرمایه ایران در این مقطع از زمان ، کمبود سرمایه است طبق آمار از ابتدای دی ماه تا اوایل اسفند رقمی حدود بیست و سه هزار میلیارد سرمایه دیگر نیز خارج شده است. وقتی نقدینگی از بازار سرمایه خارج می شود یعنی آن جریان اصلی در بازار با شدت کمتری به حرکت خودش ادامه خواهد داد. در ادامه وقتی پول در بازار وجود نداشته باشد طبیعتاً قدرت خریدار کاهش پیدا خواهد کرد. یکی از دلایلی که شاید باعث شده شورای عالی بورس این محدودیت را اعمال کند ، جلوگیری از ضرر سهامداران حقیقی میباشد.

ما معتقد هستیم که رفتار ما به خودمان ضرر نمیزند بلکه رفتار بقیه است که باعث ضرر کردن ما میشود. پس این قانون برای جلوگیری از ضرر بیشتر این نوع افراد میباشد.

اگر قسمت منفی و مثبت دامنه نوسان را مورد بررسی قرار دهیم متوجه خواهيم شد که اگر یک روز بازار با مثبت شش روبرو باشد میتواند سه روز ضرر را جبران کند. این اتفاق در کوتاه مدت باعث می شود سرعت ریزش کاهش یابد و طبیعتاً آن هیجان بازار کاهش می يابد.

البته نسبت به این اعمال، منتقدان و طرفدارانی وجود دارد. منتقدان بر این باورند که اگر بر بازار فشار فروش وارد شود ولی نتواند خودش را در روز اول نشان دهد ، این فشار به روز بعد موکول می شود. طرفداران نیز بر این معتقد هستند که اگر سهامدار بیشتر از این متضرر شود از نظر روحی در مسیری قرار می گیرد که دچار آسیب دیدگی شدید خواهد شدو از این فرد انتظار میرود که هیجان خود را به بازار منتقل کند.

تقریباً دو طرف این اعمال ، حرف درستی میزنند. ماهیت بازار سرمایه نقدینگی و سرمایه میباشد. این قانون به خودی خود باعث برگشت روند نخواهد شد. در اصل این قانون یک ابزار است و این افراد هستند که باید نشان دهند با استفاده از ابزار چگونه جریان بازار را رقم میزنند.

در کنار دامنه نوسان نامتقارن ، قوانین دیگری نیز در نظر گرفته شد. به طور مثال ضریب خرید اعتباری برای افراد اعتباری را تا ۶۰% افزایش پیدا کرد. این قانون زمانی اتفاق می افتد که بازار از کمبود نقدینگی رنج می برد.

بالا بردن این ضریب ، فشار فروش آن دسته از خریدارانی که به خاطر کمبود نقدینگی برایشان وجود آمده است را کاهش میدهد. عامل دیگری که در شورای عالی بورس در حال پیگیری و به تصویب رسیدن میباشد ، برداشتن قانون قیمت گذاری بر روی سهام است. به طور مثال بعضی افراد وجود دارند که قیمت پایه ی هر سهمی را اعلام میکنند و این اتفاق نسبت به آن سهم بر روی ذهن مردم و تصمیماتشان تاثیر میگذارد. در حال حاضر شورای عالی بورس با کمک گرفتن از وزیر مربوطه دولت در تلاش است تا این دستکاری ها را کاهش دهد. انتظاری که می رود این است که تا پایان اسفند از شیب ریزش جلوگیری شود. در این بازار اتفاقاتی افتاد و تصمیماتی باید گرفته میشد که نشد تا در نهایت در شرایط حال حاضر قرار گرفتيم.

اگر به گذشته نگاه کنیم ، اسفند های سال های گذشته نیز بازار به همین طریق بوده است. با توجه به اینکه ماه هاي آخر دولت میباشد ، سعی بر این است که حداقل شاخص بازار سرمایه را که به عنوان میانگین محسوب میشود در اعداد خیلی پایین به دولت بعد تحویل ندهد.

نکته ی بعدی درباره ی انتخابات ریاست جمهوری سال آینده میباشد. دولت آینده قطعاً بر روی بازار سرمایه حساب باز خواهد کرد. در حال حاضر بازار سرمایه ما نزدیک به پنجاه میلیون نفر سرمایه گذار دارد پس رضایت مندی این افراد در انتخابات پیش رو بسیار تاثیر گذار می باشد. در تاریخ بازار سرمایه ایران تا به حال چند ریزش سنگین را شاهد بودیم و کسانی که توانستند در این ریزش ها خودشان را در بازار سرمایه نگه دارند با تجربه ی بیشتری در بازار سرمایه فعالیت کردند و این تجربه به آن ها کمک شایانی کرده است.

اما در حال حاضر برای افرادی که تازه وارد بازار سرمایه شده اند نیز باید پلنی را مد نظر داشته باشیم که بتوانند در این بازار کسب سود کنند. البته ما درباره ی افرادی صحبت میکنیم که در بازار مانده اند نه کسانی که از بازار رفته اند.